İnsanlık Durumu- Hannah Arendt

İnsanlık durumu, Hannah Arendt’in 1956 yılı Nisan ayında Chicago

Üniversitesi’nde verdiği Charles R. Walgreen Foundation dersi sayesinde ortaya

çıkmıştır. Arendt, bu derste Marksizm’deki Totaliter Öğeler konusuna

değiniyordu. Totalitarizmin Kaynakları, Nazi’lerle ilgili oldukça fazla bilgi

içeriyor ancak Stalin’in cinai sınıf  Mücadelesinin Marksist çerçevesi hakkında 

hiçbir şey barındırmıyordu ve Arendt Marksist kuramın hangi özelliğinin böyle

bir felakete neden olduğunu merak ederek araştırmaya başladı. Ancak böyle bir

kitap hiç yazılmadı. Ama bu zengin içerikli araştırma İnsanlık Durumu’nun

oluşmasına yardımcı oldu.

Arendt için çok kullanılan ikili karşıtlıklar çok kısıtlayıcıdır. O, yeni,

çoğu üçlü olan karşıtlıklar ve onların ayrımlarını yapmıştır. Çünkü ona, klişe

olan zıtlıklar, kendi tanımlamalarını ve araştırmalarını yaparken

yetmemektedir. Örneğin: Yeryüzü ile dünya ya da güç, şiddet ve kuvvet

arasında. Kitapta,  ilerlemeyi sağlayacak olan modern inanç  sorgulanmaktadır.

Çünkü iki buçuk bin yıl önce yaşamış olan insanların tecrübelerinden çok

önemli dersler çıkartacağımız varsayımları yapılmıştır.

Kitap hem zor hem de farklı bir büyüsü vardır. Bunun nedeni Arendt’in

aynı anda pek çok şeyi yapmasıdır. Okumalarda içiçe geçmiş bir sürü

düşünceler ve sürprizlerle karşılaşılmaktadır. Arendt, eylem yetisinin en zor

koşullarda bile varolabileceğini hatırlatmayı amaçlamıştır. Ancak hiçbir zaman

insanlara ne yapmaları gerektiğini söylememiştir.

          Kitabın en belirgin prensibi, emek, iş ve eylemdir. Hannah Arendt, dini

ve felsefi otoriteler tarafından bu ayrımların gözardı edildiklerini söyler. Ayrıca,

kafasındakinin “İnsanlık durumunu en yeni deneyimlerimiz ve korkularımızdan

hareketle yeniden ele almak” olduğunu söyler.

İnsanlık Durumu’nu çözümlediğimizde, insan dünyasına farklı açılardan

bakanlarla aynı dünyayı paylaştığımızda gerçekliği görebileceğimizi göreceğiz.

Bunlar olmadığı takdirde, bizler kendi öznel deneyimlerimize sıkışıp kalırız.

Arendt, eylemi gerçekleştiremeyeceğimiz durumlar olduğunu, bu

durumlara çare olabilecek bazı şeylerin varolduğunu ancak bunların

ulaşılabilirliğin kısıtlı olduğunu söyler. Önlenemeyen süregelen şeyleri

durdurmak için farklı eylemlere doğru gitmenin mümkün olduğunu ancak bunun

tek başına geleceği güvence altına almayacağını ya da geçmişin yaralarını

sarmayacağını söyler.

Emek, iş ve eylem, insanın hayatının içinde mutlaka bulundurduğu

ve bulundurması gereken durumlardır. Vita Activa terimini açıklamak için de

vazgeçilmez kavramlardır. Emek, yaşam sürecine karşılık gelen bir etkinliktir.

İnsanın emek harcaması hayatının kendisidir.

İş, doğadan tamamen farklı, yapay şeyler oluşturur. İnsanın iş durumu

dünyasallıktır. Eylem,doğrudan insanlar arasında geçen tek etkinliktir,

yeryüzünde insanın değil insanların yaşadığına, çoğulluk durumuna karşılık

gelir. İnsanlık durumunun bu yanları, çoğulluk durumunu oluşturur.

          İş, eylem ve emek doğum ve ölümle, doğarlık ve ölümlülükle yakından

ilgilidirler. Emek, türün hayatını garanti eder, işin ürünü olan dünya, ölümlü

hayatın geçiciliğine kalıcılık kazandırır, eylem ise siyasi düzenlerin kurulmasını

ve muhafaza edilmesini sağlar, yani tarihin koşulunu yaratır. Emek ve işin

kökleri doğarlıktadır ama doğarlıkla en ilgili olan eylemdir.

Ölümsüzlük, zaman içinde var olmak demektir. Yunanlıların inanışına

göre, doğaya ve Olimpos’un tanrılarına verilmiş fani olmayan hayat,

ölümsüz hayattır. Yunanlıların ölümsüzlüğe duyduğu ilgi, ölümlü olan

insanların hayatlarını tamamen kuşatmış olan ölümsüz bir doğa ve ölümsüz

tanrılardan kaynaklanmaktadır.

Ölümlülerin görevi, varolmalarını hakettirecek ve sonsuzluk içinde biraz

olsun kendilerini evlerinde hissedebilecekleri bir şeyler üretmektir,ancak bu

şekilde kendilerine bir yer bulabilirler. İnsanlar ne kadar ölümlü olsalar da

ürettikleri şeylerle ölümsüzlüğe kavuşabilirler, onlar bu yeteneğe sahiptirler.

Doğanın onlara vereceği  zevklerle yetinenler hayvanlar gibi yaşarlar ve

hayvanlar gibi ölürler.Heraklit bu kanıdaydı ancak Sokrates sonrasında bu

düşüncede olan hiç yoktu.

Sokrates, düşüncelerini yazarken titizlenmezdi. Bir düşünür, kendisini

Ebedi olmaya ne kadar kaptırmış olursa olsun, aklındakileri kağıda

Dökerken tek düşüncesi, yazdıklarından ve düşüncelerinden izler bırakmaktır.

Sokrates vita activa teriminin derinine dalmış ve vita activanın süreklilik tarzını

ve ölümsüzlüğü seçmiştir.

“Hiçbir canlı varlık gerçek ölümü belli bir zaman zarfında sürdüremez”.